Các thực phẩm hữu cơ hiện nay thực sự đang rất hot tại Việt Nam. Đa số người dùng loại thực phẩm này vì nghĩ rằng tốt hơn cho sức khỏe, một số ít hơn thì nghĩ rằng cách trồng trọt, chăn nuôi hữu cơ giúp bảo vệ môi trường.
Thực phẩm hữu cơ là gì ?
Thực phẩm hữu cơ là sản phẩm của quá trình nuôi trồng theo quy trình hữu cơ – tức là các nguyên liệu nông nghiệp hữu cơ được canh tác một cách hữu cơ.
Cụ thể là
Sử dụng hạt giống, con giống có nguồn gen tự nhiên ; không dùng cây trồng vật nuôi biến đổi gen
Canh tác trên đất được tăng độ phì nhiêu một cách tự nhiên bằng các biện pháp như luân canh giống cây trồng hay trồng các nhóm cây có tác dụng cải tạo đất sau mỗi mùa vụ trồng
Sử dụng phân bón nguồn gốc hữu cơ như phân từ gia súc gia cầm, phân xanh, bột xương…; không sử dụng chất thải của người và phân bón tổng hợp
Không sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ mà xen canh cây trồng khắc chế dịch hại, hoặc tạo điều kiện cho sự tồn tại của loài động vật chống lại của sâu bệnh
Không sử dụng các chất điều hoà sinh trưởng thực vật, hoóc-môn, chất kháng sinh trong chăn nuôi.
Ở Việt Nam hay quốc tế có các tổ chức đứng ra xây dựng các bộ tiêu chuẩn và quy trình chứng nhận để cung cấp các chứng nhận hữu cơ cho các đơn vị sản xuất sản phẩm hữu cơ. Người tiêu dùng có thể căn cứ vào các logo chứng nhận hữu cơ để nhận biết một sản phẩm có phải là sản phẩm hữu cơ không và sản phẩm được chứng nhận hữu cơ bởi tổ chức nào.
Nhiều dinh dưỡng hơn ?
Nhiều nghiên cứu khoa học đã xem xét chất lượng dinh dưỡng của các thực phẩm hữu cơ so sánh với thực phẩm nuôi trồng bình thường, như các thành phần vitamin, khoáng chất…
Không ít nghiên cứu chỉ ra rằng các thực phẩm hữu cơ không chứa nhiều chất dinh dưỡng hơn thực phẩm thường. Tuy nhiên, cũng khó để kết luận dựa trên các nghiên cứu này do có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến thành phần và giá trị dinh dưỡng của thực phẩm như đất, nắng mưa, giống cây, giống vật nuôi, lượng ánh sáng tiếp nhận…Mà các yếu tố này trong các nghiên cứu thường xuyên không được kiểm soát, nên sẽ khó để so sánh chính xác.
Mặt khác, các nghiên cứu kết luận rằng thực phẩm hữu cơ dinh dưỡng hơn thì lại không xét đến lối sống, cách ăn uống của người tham gia. Mà đa số những người dùng thực phẩm hữu cơ thì thường có lối sống chuẩn hơn, vận động nhiều hơn, không hút thuốc hay uống rượu ít hơn.
Tóm lại, còn có quá ít thông tin để kết luận về sự khác nhau về mặt dinh dưỡng giữa thực phẩm hữu cơ và thực phẩm thường.
Ít thuốc trừ sâu, thuốc tăng trưởng hơn ?
Dù chưa có những minh chứng thực sự về mặt dinh dưỡng, thì những thực phẩm hữu cơ có thể tự hào rằng mình không dùng thuốc trừ sâu, phân bón nhân tạo, hoặc nguyên liệu biến đổi gen. Không ngạc nhiên khi có những kết quả kiểm tra cho thấy thực phẩm hữu cơ chứa ít thuốc trừ sâu hơn thực phẩm thường. Ngoài ra, thịt hữu cơ chuẩn không dùng thuốc kháng sinh hay thuốc kích thích tăng trưởng – những loại hóa chất có hại về mặt lâu dài cho con người.
Nếu như ở Pháp, Canada, Nhật…hay các nước tiên tiến khác, do có quá trình kiểm soát chặt chẽ và chế tài xử lý nghiêm ngặt, thì lượng thuốc trừ sâu còn sót lại kể cả trên thực phẩm nuôi trồng bình thường cũng không vượt quá so với mức cho phép tối đa. Người dân ở những nước này vẫn ăn nhiều trái cây, rau củ (hữu cơ hay không) vì những lợi ích sức khỏe của những thực phẩm này, chứ không phải sợ hãi như ở những nước mà vấn nạn an toàn thực phẩm trở thành vấn đề quốc gia.
Ở Việt Nam, với tình trạng thuốc trừ sâu, hóa chất độc hại được tìm thấy 8-10 lần quá giới hạn cho phép trong các thực phẩm hàng ngày thì việc tìm đến các giải pháp sạch, một trong số đó là thực phẩm hữu cơ là điều hoàn toàn dễ hiểu.
Ngoài ra Dinh dưỡng chuẩn còn cung cấp thêm 2 thông tin nữa về sản phẩm hữu cơ mà đa số chưa biết.
Lựa chọn thực phẩm hữu cơ – lựa chọn vì con người và môi trường
Một sự thật là những người nông dân chính là những đối tượng tiếp xúc với các hóa chất độc hại với hàm lượng và thời gian nhiều hơn nhiều so với người tiêu dùng. Những tiếp xúc này gây ra rất nhiều bệnh nguy hiểm cho bản thân người nông dân và gia đình họ như: bệnh thần kinh, Parkinson, dị tật, sẩy thai…
Hơn nữa, việc chọn mua thực phẩm hữu cơ còn là một cách bảo vệ môi trường. Quy trình nuôi trồng hữu cơ tôn trọng và bảo vệ đất đai và các nguồn tài nguyên. So với các nuôi trồng bình thường thì phương pháp hữu cơ gây ô nhiễm đất và nước ít hơn, ít thải ra khí hiệu ứng nhà kính. Hơn nữa, cách canh tác hữu cơ giúp tăng cường và bảo vệ sự đa dạng sinh học tự nhiên của trái đất.
Một điều đặc biệt bạn chưa biết – Chất chống oxy hóa
Một giả thuyết rất tuyệt vời đang được các nhà khoa học chứng minh liên quan đến hàm lượng các chất chống oxy hóa trong thực phẩm Hữu cơ. Chất chống oxy hóa, như đã được nhắc đến trong các bài viết của Dinh dưỡng chuẩn, có rất nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như chống lão hóa, ngăn ngừa nguy cơ bệnh tật, tăng sự miễn dịch, đẩy lùi sự phát triển của các tế bào ung thư… Ngoài tác dụng cho con người, chất chống oxy hóa còn có chức năng bảo vệ cây trồng khỏi các loài côn trùng gây hại. Do cây trồng hữu cơ không được phun thuốc trừ sâu nên các nhà khoa học tin rằng chính những loại thực vật này bằng cách tự nhiên nào đó đã buộc phải phát triển và sinh ra nhiều chất chống oxy hóa để tự bảo vệ khỏi các loài gây hại. Và con người khi tiêu thụ các thực phẩm này sẽ hấp thụ hàm lượng chất chống oxy hóa nhiều hơn từ thực phẩm thường và có thể có những chất hoạt tính thực sự đặc biệt và tốt cho sức khỏe.
Nhược điểm của thực phẩm hữu cơ ?
Tuy nhiên thực phẩm hữu cơ cũng có những nhược điểm riêng của nó mà người tiêu dùng cần biết để lựa chọn.
Giá thực phẩm hữu cơ đắt
Không sử dụng thuốc tăng trưởng, thuốc trừ sâu thì chắc chắn sản lượng của nuôi trồng hữu cơ sẽ thấp hơn nuôi trồng theo phương pháp bình thường. Hơn nữa, cần nhiều nhân công hơn để chăm bón, bảo vệ, thu hoạch thực phẩm hữu cơ. Vì thế nên giá sản phẩm đương nhiên sẽ cao hơn.
Nếu bạn muốn dùng đa số thực phẩm cho gia đình đều hữu cơ thì sẽ tốn kha khá chi phí cho việc ăn uống. Còn nếu khoản tiền cho việc đi chợ không dư dả nhiều trong gia đình bạn thì nên có lựa chọn thông minh: đó là mua các loại thực phẩm nào cần hữu cơ (xem phần bên dưới)
Thực phẩm hữu cơ không bảo quản lâu
Do không dùng chất bảo quản nên các thực phẩm hữu cơ sẽ không tránh khỏi việc hỏng nhanh hơn thực phẩm thường, khiến bạn nhiều khi phải bỏ phí nhiều thực phẩm bị hỏng hay phải đi chợ thường xuyên hơn.
Thực phẩm hữu cơ không nhiều loại
Nếu không có những cửa hàng thực phẩm hữu cơ ở gần nơi bạn sống thì sẽ khó tìm được nhiều lựa chọn các thực phẩm hữu cơ khác nhau, và trên thực tế cũng chỉ có một phần các loại thực phẩm hàng ngày là được nuôi trồng hữu cơ.
Trong trường hợp này, một giải pháp được khá nhiều người lựa chọn là tự nuôi trồng cho bản thân và gia đình.
Những cách để có thực phẩm hữu cơ với chi phí thấp hơn
Ưu tiên những thực phẩm đáng để bỏ tiền mua hữu cơ
Có những loại thực phẩm ít khi phải dùng thuốc trừ sâu – nên việc tìm nguồn hữu cơ sẽ ít quan trọng hơn. Còn đối với những loại thực phẩm hay dùng nhiều thuốc trừ sâu thì sản phẩm hữu cơ trong trường hợp này sẽ giúp ích rất nhiều cho việc giảm tiếp xúc với thuốc và hóa chất gây hại.
Các thực phẩm ít dùng thuốc trừ sâu:
Bơ
Dứa (trái thơm)
Cải bắp
Đậu Hà Lan
Hành
Măng tây
Xoài
Đu đủ
Trái kiwi
Cà tím
Bưởi
Dưa gang
Súp lơ
Khoai lang
Các thực phẩm hay dùng nhiều thuốc trừ sâu trong lúc trồng trọt:
Táo
Dâu tây
Nho
Cần tây
Trái đào
Rau chân vịt
Ớt chuông
Mật ong
Dưa leo
Cà chua cherry
Khoai tây
Quả việt quất
…
Sữa bò hữu cơ cũng là một sự đầu tư đáng giá của nó. Vì các hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ tồn tại trong thức ăn gia súc sẽ chuyển sang bò và sữa của chúng (nhất là phần chất béo). Nếu dùng sữa tách béo thì nguồn hữu cơ sẽ ít quan trọng hơn.
Tương tự như vậy nếu bạn hay ăn những loại thịt béo, thì đi theo hướng hữu cơ cũng là điều tốt cho sức khỏe.
Ăn theo mùa, theo miền
Hãy lựa chọn thực phẩm cho gia đình theo mùa của loại rau quả đó như nên ăn các loại rau cải vào mùa xuân, các loại trái cây như xoài, đu đủ, dưa hấu vào mùa hè…hay không ăn dâu tây hữu cơ trong mùa đông. Ngoài ra, thực phẩm được trồng ở địa phương hầu như luôn rẻ hơn so với sản phẩm nhập khẩu. Như vậy, bạn sẽ tiết kiệm được khá nhiều tiền.
Mua theo số lượng nhiều
Nếu bạn mua những loại rau, hạt, hay ngay cả gia vị với số lượng nhiều một lần thì chắc chắn sẽ được giá tốt hơn, ngay cả trong các cửa hàng hữu cơ. Tuy nhiên đừng quên suy nghĩ đến danh sách các món ăn bạn có thể làm trong đầu, để tránh trường hợp rơi vào cái bẫy của việc ham mua nhiều rồi dùng không được bao nhiêu.
Để ý những thực phẩm gần hết hạn có giảm giá
Ở các cửa hàng thực phẩm sạch hay có khu vực cho những loại trông không còn tươi mới như ngày đầu và chỉ còn 1-2 ngày hạn sử dụng. Chúng sẽ rẻ hơn bình thường, nhưng bạn phải chọn những quả trông còn ngon lành, cũng như về nhà chế biến và tiêu thụ chúng nhanh chóng.
Sản phẩm đông lạnh
Các thực phẩm đông lạnh giá thường rẻ hơn mà về mặt dinh dưỡng thì cũng không thua kém gì thực phẩm tươi. Hơn nữa, khi bạn mua theo mùa hay mua theo số lượng nhiều, hãy sử dụng phần cần thiết, số còn lại có thể đông lạnh dùng dần.
Giải pháp ngoài sản phẩm hữu cơ
Ở những nước có sự đảm bảo về nuôi trồng, giám sát, kiểm tra thì việc tìm đến giải pháp hữu cơ là vì lý do bảo vệ môi trường và bảo vệ nông nghiệp khu vực, nội địa, chứ không hoàn toàn vì sức khỏe và an toàn bản thân. Vì thế, một thực phẩm trồng theo đúng tiêu chuẩn, quy trình có kiểm soát, mặc dù có sử dụng thuốc trừ sâu nhưng trong giới hạn cho phép cũng là một giải pháp an toàn cho người tiêu dùng, không nhất thiết phải hữu cơ. Hơn nữa, cũng có nhiều mức độ hữu cơ khác nhau, không nhất thiết phải mua 100% hữu cơ.
Để giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với các hóa chất, thuốc bảo quản, trừ sâu, nên nhớ thực hiện các điều sau:
Rửa và chà sạch thực phẩm dưới dòng nước để loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và dư lượng thuốc trừ sâu bề mặt, thậm chí thực phẩm có vỏ không ăn được như dưa gang. Không sử dụng xà bông.
Loại bỏ vỏ từ trái cây và rau củ
Loại bỏ các lá ngoài của rau lá
Hạn chế chất béo và da từ thịt bởi vì dư lượng thuốc trừ sâu nằm trong phần mỡ
Ăn nhiều loại thực phẩm từ nhiều nguồn khác nhau.
Giống như một câu nói trong bộ phim nổi tiếng Fast & Furious 8 vừa ra mắt công chúng: cuộc đời là những sự lựa chọn, và điều tốt nhất một người khác có thể mang lại cho bạn đó là thông tin để chọn lựa.
Hi vọng các thông tin bên trên của Dinh dưỡng chuẩn đã giúp bạn có thêm những hiểu biết, kiến thức đầy đủ để có những lựa chọn cho bữa ăn hàng ngày cho gia đình.
Nguồn: http://dinhduongchuan.com/lua-chon-thuc-pham-huu-co-dung-cach/
